FIFA waa in ay si deg deg ah u daabacdo oo ay ku dhaqaaqdaa dib u eegis ay heshay shan bilood ka hor iyada oo qiimeynaysa mas’uuliyadeeda xuquuqul insaanka ee ku wajahan shaqaalaha ay waxyeeladu soo gaartay gaarsiinta Koobka Adduunka ragga ee Qatar 2022, Amnesty International ayaa sidaas sheegtay maanta.

Amnesty International waxay fahamsan tahay in dib u eegis madax-bannaan, oo lagaga dhawaaqay Congress-ka FIFA horaantii sannadkii hore, natiijooyinkeedana ay ansixiyeen Golaha FIFA bishii Maarso, ay aqoonsan tahay mas’uuliyadda FIFA ee ah inay wax ka qabato xad-gudubyo badan oo ay la kulmaan boqollaal kun oo shaqaale muhaajiriin ah iyadoo la caawinayo Qatar inay martigeliso. Koobka Adduunka 2022.

“Kahor shirweynaha sanadlaha ah ee FIFA toddobaadka soo socda waa in ay soo bandhigtaa dib u eegista ay ku amartay mas’uuliyadda ururka si loo saxo xadgudubyada xuquuqda aadanaha ee la xiriira Koobka Adduunka 2022 oo ay uga jawaabto si togan oo degdeg ah talooyinkeeda. FIFA waxay heshay dib u eegistan bilo ka hor, laakiin wali ma aysan shaacin ama tallaabo kama qaadin natiijooyinkeeda,” ayuu yiri Steve Cockburn, Madaxa Xuquuqda Shaqada iyo Ciyaaraha ee Amnesty International.

“Dib u dhacu wuxuu kaliya sii dheereynayaa dhibaatada qoysaska ay ku waayeen dad ay jeclaayeen, iyo shaqaalihii lagu xadgudbay, iyagoo gudbinaya munaasabadda calanka FIFA. FIFA ma tirtiri karto xanuunkan, laakiin waxay dejin kartaa qorshe cad oo lagu samatabixinayo caddaaladda oo ay ku bixiso qayb ka mid ah dhaqaalaheeda badan si ay u xalliso waxyeelada ay ka geysatay.”

“Qodobka ku jira warbixinta ayaa laga yaabaa inay ku dhibto akhrinta FIFA, laakiin waxaa jira taageero dadweyne oo aad u weyn oo loogu talagalay inay wax ka qabato, marmarsiiyona uma aha inay sii joogsato. Ballanqaadka lagu xallinayo xadgudubyada la xiriira Koobkii Adduunka ee ugu dambeeyay waxay noqon doontaa tallaabo muhiim ah oo loo qaaday FIFA inay ugu dambeyntii gudato waajibaadkeeda xuquuqul insaanka waxayna noqon kartaa beddelka nolosha shaqaalaha iyo qoysaskooda.”

Boqolaal kun oo shaqaale muhaajiriin ah ayaa si ba’an ula kulmay iyaga oo ka shaqaynayay sidii ay u gaarsiin lahaayeen Koobka Adduunka ee FIFA 2022 ee lagu qabanayo Qatar. Kuleyl aad u daran iyo xaalado shaqo oo aan ammaan ahayn ayaa sidoo kale sababay in shaqaale badan ay naftooda ku waayaan, iyadoo maamulka Qatar uu ku guuldareystay inuu baaritaan ku sameeyo dhimashada kumanaanka shaqaalaha ah ee dalka oo dhan tobankii sano ee ka horeysay tartanka.
Shaqaale kale ayaa bixiyay lacago baad ah oo ay ku qorteen shaqooyinka balse markii dambe waa la khiyaameeyay lacagihii loo balan qaaday waxayna u dulqaateen xaalado shaqo oo aad u xun ama xadgudubyo kale oo ay ka mid yihiin shaqo qasab ah. Xaaladdu waxay dad badan ku reebtay dhaqaale ahaan iyo niyad jab oo ay awoodi waayeen inay dib u dhistaan ​​noloshooda.

Markii tartanka lagu guddoonsiiyay Qatar 2010, iyadoo aan marka hore la hubin in ilaalin ku filan la sameeyay si loo ilaaliyo xuquuqul insaanka, FIFA waxay gacan ka geysatay in ka badan toban sano oo xadgudubyo ah oo aan la xallin. Sanadihii la soo dhaafay FIFA waxa ay dib u habayn ku samaysay shuruucdeeda iyo hab-raaceeda si ay si fiican ugu garato waajibaadkeeda xuquuqul insaanka laakiin shaki weyn ayaa wali ka taagan sida ay uga go’an tahay in ay ilaaliso.

FIFA waxay hadda ka fikiraysaa inay bixiso xuquuqda martigelinta ee tartamada Koobka Adduunka ragga ee 2030 iyo 2034. Dalabka wadajirka ah ee Spain, Portugal iyo Morocco ayaa ah kan kaliya ee la soo gudbiyay sanadka 2030-ka, Sacuudiga ayaa ah midka kaliya ee u tartamaya 2034-ka.
FIFA si fudud uguma gudbi karto tartamada kale ee ka tagaya dhibaatada ka dib, ugu yaraan marka fursada ugu dambaynta xuquuqaha la gelinayo ay ku jirto gacanteeda. Waa la soo dhaafay waqtigii FIFA ay daabacday dib u eegista, si buuxdana ay wax uga qaban lahayd xadgudubyada la xiriira Koobkii Adduunka ee ugu dambeeyay oo ugu dambeyntii ay gaarsiiso shaqaalihii suurtageliyay tartanka,” ayuu yiri Steve Cockburn.

FIFA ayaa 17-ka bishan May ku qaban doonta magaalada Bangkok ee dalka Thailand shirweyne sanadeedkeeda iyadoo la filayo in ay ka soo qeybgalaan xubno ka socda ururada kubbadda cagta ee ka kala socda 211 gobol.

Codbixintu waxay muujisay inay jirto taageero dadweyne oo ballaaran oo FIFA si loo sameeyo hab lagu magdhabo shaqaalaha lagu xadgudbay Qatar, iyo in xuquuqul insaanka ay noqoto mid tixgelin muhiim ah u leh xulashada FIFA ee dhammaan martigelinta tartanka. Helitaanka dhibbanayaasha ee sanduuqa ay dejisay Qatar 2020 waa caqabado badan. Lacag-bixinuhu waa xadidan yihiin, oo waxay ku dhowdahay wax aan macquul ahayn in shaqaalaha ama qoysaska ay codsadaan ka dib marka ay ku noqdaan dalalkoodii hooyo.

Amnesty International iyo isbaheysiga #PayUpFIFA ayaa u ololeeyay in FIFA ay sameyso oo ay maalgeliso nidaamkeeda magdhowga, waxayna ku baaqeen in Sanduuqa Dhaxalka Koobka Adduunka ee FIFA 2022 loo isticmaalo in lagu saxo xadgudubyada. Koobka Adduunka Qatar wuxuu ahaa tartankii ugu faa’iidada badnaa abid ee FIFA, taasoo ka dhigtay US$7.5 bilyan.