Mareykanka ayaa ka codsaday dhammaan dalalka – oo ay ku jiraan Imaaraadka Carabta – inay joojiyaan taageerada ay siiyaan dhinacyada isku haya Suudaan, ergeyga Mareykanka ee Qaramada Midoobay ayaa sheegay, isagoo ka digaya “dhibaatooyin heersare ah ayaa soo baxaya.”
Dagaal ayaa ka qarxay Suudaan sanad ka hor kaas u dhaxaysa
Ciidanka Suudaan (Saf) iyo Ciidamada Gargaarka Degdegga ah (RSF), oo abuuraya dhibaatada barakaca ugu weyn ee adduunka.
Qaramada Midoobay ayaa maalmihii la soo dhaafay walaac ka muujisay suurtagalnimada weerar ay RSF-ta ku soo wajahan tahay al-fashir ee gobolka Waqooyiga Dafur ee Suudaan.
Dagaalka al-Fashir, oo ah xarun taariikhi ah oo awoodeed, ayaa laga yaabaa in uu sii dheeraado, sii huriyo xiisadaha qowmiyadeed ee ka aloosan gobolka 20 sano ka hor oo gaarey xadka Sudan uu la wadaago Chad, ayay yiraahdeen dadka deegaanka, hay’adaha gargaarka iyo falanqeeyayaasha.
“Sida aan horay u sheegay, taariikhdu waxay ku soo noqnoqonaysaa Daarfuur sida ugu xun ee suurtogalka ah,” Safiirka Maraykanka ee Qaramada Midoobay Linda Thomas-Greenfield ayaa u sheegtay wariyeyaasha , iyada oo raacisay al-Fashir “wuxuu ku socdaa meel ballaaran. xasuuqa.”
Horraantii 2000-meeyadii, Qaramada Midoobay waxa ay ku qiyaastay ilaa 300,000 oo qof in lagu dilay Darfur markii maleeshiyooyinka “Janjaweed” – oo ay ka soo jeedaan RSF-ta ay ka caawiyeen ciidanka in ay burburiyaan jabhado ay sameeyeen kooxo aan Carab ahayn.
Hogaamiyayaasha Sudan ayaa waxaa baadi goob ugu jirta maxkamada caalamiga ah ee dambiyada dagaalka xasuuq iyo dambiyo ka dhan ah bini’aadantinimada.
Saraakiisha ugu sareysa Qaramada Midoobay ayaa uga digay golaha ammaanka bishan in ilaa 800,000 oo qof oo ku nool al-Fashir ay ku jiraan “khatar aad u daran oo degdeg ah” iyadoo rabshaduhu ay ka sii darayaan waxayna ku hanjabeen “inay sii daayaan colaadaha dhiiga badan ku daatay ee dhex mara gobolka Daarfuur.
Imaaraadka oo diiday eedeymaha
Al-Fashir waa magaaladii ugu weyneyd ee ugu dambeysay ee baaxadda weyn, gobolka Galbeedka Darfur ee aan hoos tagin RSF. RSF iyo xulafadeeda ayaa sannadkii hore soo maray afar magaalo oo kale oo gobolka Darfur ah, waxaana lagu eedeeyay olole dil ah oo ay wadaan kooxaha aan Carabta ahayn iyo xadgudubyo kale oo ka dhacay Galbeedka Darfur.
“Waan ognahay in labada dhinacba ay helayaan taageero – hub iyo taageero kale – si ay u huriyaan dadaalkooda ay ku sii wadaan burburinta Suudaan iyo haa, waxaan la macaamilnay dhinacyada taas oo ay ku jiraan asxaabteena Imaaraadka,” Thomas-Greenfield ayuu yidhi
Kormeerayaasha cunaqabataynta Qaramada Midoobay ayaa ku tilmaamay eedaymo “la aamini karo” oo ah in Imaaraadka Carabta uu taageero millatari u fidiyay RSF.
Imaaraadka ayaa diiday ku lug lahaanshaha taageerada militari ee mid ka mid ah dhinacyada isku haya Suudaan.
“Imaaraatka Carabta… wax hub ah ama saanad ah kuma siinayo koox kasta oo ku lug leh dagaalka ka socda Suudaan,” Safiirka Imaaraadka Carabta u fadhiya Qaramada Midoobay Mohamed Abushahab ayaa u qoray Golaha Ammaanka 25-kii Abriil.
Waxa uu intaa ku daray in Imaaraadku “si cad u diidayo wax kasta oo been abuur ah oo sheegaya in ay u fidiyeen dhaqaale, saad, taageero milatari, ama taageero diblomaasiyadeed koox kasta oo hubaysan oo Sudan ah.”
Qaramada Midoobay ayaa sheegtay in ku dhawaad 25 milyan oo qof, kala bar dadka Sudan ay u baahan yihiin gargaar halka 8 milyan ay ka carareen guryahoodii.
Hay’ad caalami ah oo ay taageerto Qaramada Midoobay una qaabilsan haqab-beelka cuntada ayaa ku baaqday tallaabo degdeg ah oo looga hortagayo dhimashada baahsan iyo burburka guud ee hab-nololeedyada loogana hortago masiibo gaajo oo ka jirta Suudaan.