Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan dhallaanka ee UNICEF ayaa ka warbixisay fatahaado iyo go’o ka dhashay roobab mahiigaan ah oo saameeyay ku dhawaad hal milyan oo qof oo ku nool bariga Afrika, iyadoo carrabka ku adkeysay baahida degdegga ah ee loo qabo gargaar bini’aadantinimo.
Warbixintii ugu dambeysay ee xaaladda fatahaadda Bariga Afrika oo la sii daayay Khamiistii, UNICEF ayaa sheegtay in dad aad u badan ay ku barakaceen Burundi, Kenya, Somalia, iyo Tanzania. Khasaare xooggan ayaa la soo sheegayaa inuu soo gaaray guryo, dugsiyo iyo kaabayaashii dhaqaalaha, sidoo kale waxaa la waayay dalagyo iyo xoolo.
Madaxa Hay’adda UNICEF ee Bariga iyo Koonfurta Afrika Etleva Kadilli ayaa war-saxaafadeed ay ka soo saartay caasimadda Kenya ee Nairobi ku sheegtay in roobab xooggan iyo daadad ka dhashay ay qasaariyeen nolosha, isla markaana ay khatar weyn ku noqdeen carruurta ku nool gobollada ay dhibaatadu ka dhacday.
“Hadda, badbaadada iyo caafimaadka, iyo sidoo kale helitaanka cunto, biyo nadiif ah iyo adeegyada muhiimka ah ayaa ah kuwa ugu muhiimsan. UNICEF waxa ay si dhow ula shaqaynaysaa dawladaha iyo la-hawlgalayaasha maxalliga ah iyada oo la shaqaynaysa bulshooyinka ay dhibaatadu saameysey si loo ogaado baahiyaha degdegga ah iyo in la hubiyo in carruurtu badbaado, awoodaan in ay sii wataan waxbarashada iyo helitaanka taageerada nafsi-bulsheed haddii loo baahdo,” ayay tiri Etleva Kadilli.
Roobabka mahiigaanka ah ee ka da’ay gobolka, oo ay uga sii dareen ifafaalaha cimilada El Nino ee 2023-2024, ayaa sababay boqolaal khasaare ah. Kenya, iskuullada ayaa xirnaa dhowr toddobaad waxaana lagu wadaa in dib loo furo toddobaadka soo socda. Daadadka ayaa sidoo kale horseeday daacuun kale oo dillaacay, iyadoo 48 xaaladood la soo sheegay. Soomaaliya, in ka badan 160,000 oo qof, oo saddex-meelood labo meel ay carruur yihiin, ayay saameeyeen fatahaadihii ugu dambeeyay.
Kadilli waxa uu carabka ku adkeeyay in u nuglaanshaha bulshooyinka ku nool bariga iyo koonfurta Afrika ay kordheen xilli ay sii kordhayaan dhibaatooyinka abaaraha iyo fatahaadaha ka dhashay El Nino, taas oo kor u qaadaysa walaac xooggan oo laga qabo mustaqbalka carruurta gobolka.
“Carruurta, dhalinyarada iyo haweenka, oo ay ku jiraan kuwa naafada ah ayaa si gaar ah halis ugu jira rabshado, xadgudubyo iyo dhiig-miirasho iyadoo baahida bini’aadantinimo ay sii kordhayaan. Mahadnaq u leh taageerada qiimaha leh ee deeq-bixiyeyaasha iyo la-hawlgalayaasheena, UNICEF waxay si firfircoon uga hawl-gashaa goobta. dawladaha, bulshada rayidka ah, iyo bulshooyinka maxalliga ah, waxaanu bixinaynaa waxqabadyo naf-badbaadin ah iyo u hiilinta kor u kaca baahiyaha bani’aadamnimo,” ayuu yidhi Kadilli.
Kadilli waxa kale oo uu iftiimiyay in taageerada joogtada ah ee dabacsan ee ka timaada deeq bixiyayaasha iyo maalgelinta cimilada ee dhinacyo badan leh, oo ay ku jiraan maalgelinta iyo maalgelinta kale ee cusub ee dawladaha ee barnaamijyada ka hortagga iyo u diyaargarowga cimilada, ay muhiim u noqon doonto badbaadinta nolosha iyo xoojinta adkeysiga carruurta ay ku soo noqnoqdaan xaaladaha degdegga ah ee cimilada.