Guuto taangiyada Israel ah ayaa la wareegay gacan ku haynta marinka Qaza ee dhanka xadka Rafah ee Masar, mas’uuliyiintu waxay sheegeen, iyagoo horay u sii waday duulaanka lagu hayo koonfurta magaalada xitaa iyadoo wadahadalo xabad joojin ah ay kula jiraan Xamaas.

Talaabadan ayaa timid ka dib markii saacado uu jirdil ku socday dagaalka Israel iyo Xamaas, iyadoo kooxda xagjirka ah ay Isniintii sheegtay inay aqbashay soo jeedinta xabad joojinta ee Masar iyo Qatar ay dhexdhexaadinayeen. Dhanka kale Israa’iil ayaa ku adkaysatay in heshiiskaasi aanu buuxin shuruudaheeda aasaasiga ah. Dhaqdhaqaaqyada dublamaasiyadeed ee heerka sare ah iyo millatariga millatariga ayaa ka tagay rajo iftiimaya oo nool – laakiin si dirqi ah – heshiis keeni kara ugu yaraan hakad dagaalkii 7-da bilood jirsaday ee burburiyay Marinka Gaza.

Guutada 401-aad ee Israa’iil ayaa soo gashay isgoyska Rafah subaxnimadii talaadada, millatariga Israa’iil ayaa sheegay, iyaga oo la wareegaya “awood hawleed” marinka muhiimka ah. Waa dariiqa ugu muhiimsan ee gargaarka gelaya xayndaabka go’doonsan iyo ka bixista kuwa awood u leh inay u cararaan Masar. Israa’iil waxay si buuxda u maamushaa dhammaan gelitaanka iyo ka bixista Gaza tan iyo markii uu dagaalku billowday.

Muuqaalo ay baahiyeen militariga Israa’iil ayaa muujinayay taangi soo galayay isgoyska. Faah-faahinta muuqaalka ayaa isbarbar-dhigtay sifooyinkii la yaqaanay ee laga gudbayay, waxaana ka muuqday calanka Israa’iil oo ka babanaya taangiyada qabsaday aagga.

Milateriga Israa’iil ayaa ku andacooday in ay la wareegeen marinka ka dib markii ay heleen xog sir ah oo “loo isticmaalay arrimo argagixiso”. Milatarigu ma aysan keenin cadeymo si degdeg ah u taageeraya sheegashada, inkastoo ay ku eedeeyeen aagga isgoyska in loo adeegsaday weerar hoobiye ah oo lagu dilay afar ka mid ah ciidamada Israel kuwa kalena lagu dhaawacay agagaarka Isgoyska Kerem Shalom.

Milateriga ayaa sidoo kale sheegay in ciidamada dhulka iyo duqeymaha cirka ay la beegsadeen fariisimo looga shakisan yahay inay Xamaas ku leeyihiin magaalada Rafah.
Wael Abu Cumar, afhayeen u hadlay

Maamulka isgoysyada falastiiniyiinta, ayaa qiray in ciidamada Israel ay qabsadeen marinka laga gudbo, ayna xireen xarunta in muddo ah. Wuxuu sheegay in duqeymo lala beegsaday agagaarka isgoyska tan iyo Isniintii.

Afhayeen u hadlay wasaaradda arrimaha dibadda Masar ayaa diiday inuu si degdeg ah uga hadlo qabsashada Israa’iil. Masar ayaa horey uga digtay qabsashada Rafah inay arki karto Falastiiniyiinta ka cararaya xadka, xaalad halis gelin karta heshiiskii nabadeed ee 1979-kii oo lala galay Israa’iil kaas oo laf dhabar u ahaa amniga gobolka.

Weerarkan ayaa mar kale kor u qaaday khatarta ah in Israa’iil ay weerar ku qaado magaalada Rafah, tallaabadaas oo uu Maraykanku si adag uga soo horjeedo, kooxaha gargaarkuna waxay ka digayaan in ay masiibo ku noqon doonto ilaa 1.4 milyan oo Falastiiniyiin ah oo halkaas gabaad ka dhigta.
Mas’uuliyiinta Masar ayaa sheegay in soo jeedintu ay ku baaqday xabbad-joojin heerar kala duwan ah oo ka bilaabmaysa sii dayn la haystayaal xaddidan iyo qayb ka mid ah dib-u-celinta ciidamada Israa’iil ee gudaha Gaza. Labada dhinac ayaa sidoo kale ka wada xaajoon doona “xasillooni joogto ah” taasoo horseedi doonta in si buuxda loo sii daayo la haystayaasha iyo ka bixitaanka Israa’iil ee dhulka, ayay yiraahdeen.

Xamaas waxay raadinaysay dammaanad cad oo ku saabsan dalabkeeda muhiimka ah ee joojinta dagaalka iyo ka bixitaanka Israel oo dhan si loo sii daayo la haystayaasha oo dhan, laakiin ma cadda in wax isbedel ah la sameeyay.

Hogaamiyayaasha Israa’iil ayaa si isdaba joog ah u diiday ganacsigaas, iyaga oo wacad ku maray in ay sii wadi doonaan ololahooda ilaa Xamaas la burburinayo ka dib weerarkii Oct.