Qatar ayaa dib uga fakareysa doorkeeda dhexdhexaadinta Israel iyo Xamaas, sida uu sheegay ra’iisul wasaaraha Qatar Arbacadii mar uu shir jaraa’id ku qabtay dhiggiisa Turkiga magaalada Doxa.
Ra’iisul wasaaraha Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani ayaa sheegay, isagoo aan faahfaahin ka bixin, in dhexdhexaadinteeda lagu xadgudbay.
“Xilligan xaadirka ah, waxaanu dib u qiimaynaynaa doorkayaga dhexdhexaadiye ahaan iyo sida ay dhinacyadu ugu hawlan yihiin dhexdhexaadinta,” ayuu yidhi.
Al Thani ayaa sheegay in ay jiraan “xaddooyin” ay Qatar sameyn karto dhexdhexaadin ahaan, inkastoo madaxda sare ee Xamaas ay ku nool yihiin musaafuris.
Horaantii Arbacadii, Al Thani waxa uu sheegay in wada xaajoodka xabbad joojinta cusub ee Gaza uu marayo “marxalad xasaasi ah”, iyo in la isku dayay in wax laga qabto caqabadaha hortaagan in heshiis la gaaro.
Dalalka Qatar, Masar iyo Maraykanka ayaa wada-hadallo lagu doonayo in lagu hakiyo dagaalka oo ay ka mid yihiin sii deynta qaar ka mid ah la haystayaasha weli ku jira Qaza ee Xamaas iyo sii daynta maxaabiista Falastiiniyiinta ee ay Israa’iil haysato.
Xoghayaha arrimaha dibadda ee Maraykanka Antony Blinken ayaa arrintan kala hadlay mar uu telefoonka kula xiriiray ra’iisul wasaaraha Qatar Talaadadii. Waaxda arrimaha dibadda ee Mareykanka ayaa sheegtay in labada mas’uul ay dib u xaqiijiyeen “muhiimadda ay leedahay in la sii wado wada shaqeyn dhow maalmaha soo socda si loo gaaro xabad joojin ka dhacda Gaza taasoo xaqiijineysa sii deynta dhammaan la haystayaasha”.
Xoghayaha arrimaha dibadda ee Britain David Cameron ayaa Arbacadii ku baaqay in dunidu ay diiradda saarto la haystayaasha, isla markaana Xamaas ay si degdeg ah u sii deyso la haystayaasha oo ay aqbasho soo jeedinta xabbad joojinta.
“Sababta kaliya ee colaadda Gaza uga sii socoto waa sababtoo ah ma qaadan doonaan heshiiskaas,” Cameron ayaa yiri mar uu booqasho ku tagay Israa’iil. “Waxaan u baahanahay in la haysto, waxaan u baahanahay gargaarka.”
Hogaamiyaha Xamaas Ismail Haniyeh ayaa lagu wadaa inuu maalmaha soo socda u safro dalka Turkiga si uu wadahadal ula yeesho Madaxweyne Recep Tayyip Erdogan. Saddex ka mid ah wiilasha Haniyeh iyo dhowr carruur ah oo uu awoowe u ahaa ayaa ku dhintay weerar ay Israa’iil ku qaadday Gaza bishan.
Militariga Israa’iil ayaa sii waday ololahooda Arbacada, iyagoo sheegay in ciidamadoodu ay duqaymo xagga cirka ah ku qaadeen in ka badan 40 bartilmaameed oo Xamaas ah maalintii la soo dhaafay.
Wasaaradda caafimaadka ee Gaza ayaa Arbacadii sheegtay in falalka militari ee Israel ay ku dileen ugu yaraan 56 qof maalintii la soo dhaafay, taasoo ka dhigeysa wadarta tan iyo markii uu dagaalku bilowday ugu yaraan 33,899. Wasaaradda ayaa sheegtay in saddex meelood labo meel dadka la dilay ay yihiin haween iyo carruur.
Israa’iil ayaa dhawaanahan awoodeeda isugu geysay bartamaha Qaza, kaddib markii ay garaacday waqooyiga Qaza, waxayna ku wargelisay koonfurta Qaza in weerar ay ku soo wajahan yihiin.
Qolka maydka ee cisbitaalka Deir al-Balah ee badhtamaha Gaza, qoyska Nouri ayaa arbacadii baroor diiq ka sameeyay bacaha maydka. Weerar ay Israa’iil ku qaadday Salaasadii guri qoyskooda, ayay saraakiishu sheegeen, in ay ku dhinteen 11 qof, oo ay ku jiraan carruur.
“Alla, dadka aduunka, waxa dhacaya waa qalad, noo naxariista, joojiya dagaalka” nin ku jiray isbitaalka ayaa ku baroortay, Reuters ayaa sheegtay.
Dhakhaatiirta caafimaadka ayaa sheegay in duqeyn cirka ah oo Israa’iil ay ku qaaday guri ku yaalla magaalada Rafah ee koonfurta Qaza ay ku dhinteen 7 Falastiiniyiin ah oo ay ku jiraan haweeney iyo saddex caruur ah.
Qaza waxay qarka u saaran tahay macaluul, hay’ado badan ayaa soo sheegay, laakiin Maraykanka iyo Israa’iil ayaa sheegaya in helitaanka gargaarku uu soo hagaagay bishan. Gaadiidka xamuulka qaada ee cunnada ah ayaa galay dekedda Ashdod ee Gaza markii ugu horreysay tan iyo markii Israa’iil ay oggolaatay in la furo shixnadaha gargaarka, sida uu sheegay milatarigu Arbacadii.
Israa’iil ayaa qaaday weerarkeeda iyada oo ka jawaabaysa weerarkii 7-dii Oktoobar ee Xamaas ay ku qaadday Israa’iil oo ay ku dhinteen ilaa 1,200 oo qof, sida laga soo xigtay tirooyinka Israa’iil. Maleeshiyada ayaa sidoo kale qafaashay ilaa 250 qof. Israa’iil waxay sheegtay in ilaa 130 la haystayaal ay weli ku jiraan gacanta, balse afar meelood meel ka mid ah ay dhinteen. Xamaas waxa ay Maraykanka, UK, EU iyo kuwa kale u aqoonsadeen urur argagixiso.
Taangiyada Israa’iil ayaa Talaadadii dib ugu riixay qaybo ka mid ah waqooyiga marinka Qaza, waxaana milatariga Israa’iil ay uga digeen falastiiniyiinta inaysan dib u soo laaban. Israa’iil ayaa sheegtay in aysan doonayn in Falastiiniyiintu ay soo laabtaan, sababtoo ah waxay ka baqayaan in dagaalyahannada Xamaas ay dib isugu soo ururiyaan halkaas.
Xubinimada Falastiin ee Qaramada Midoobay
Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa laga yaabaa inuu u codeeyo horaanta Khamiista qaraar ku talinaya in xubin buuxda laga siiyo maamulka Falastiiniyiinta.
Haddii Golaha Ammaanku uu soo jeediyo codsiga Maamulka Falastiin, Golaha Guud ee Qaramada Midoobay waxa uu ku ansixin karaa saddex meelood laba meel cod.
Balse masiirka golaha ammaanka ma cadda halka uu ku dambeyn doono, iyadoo Mareykanka uu haysto mid ka mid ah boosaska diidmada qayaxan ee golaha.
Safiirka Maraykanka ee Qaramada Midoobay Linda Thomas-Greenfield ayaa Arbacadii sheegtay mar ay booqasho ku joogtay Kuuriyada Koonfureed in Maraykanku aanu u arag qaraarka qayb ka mid ah wadadii lagu gaadhi lahaa xal laba dawladood ah oo lagu gaadho colaadda Israel iyo Falastiin.
Madaxweynaha Maraykanka Joe Biden ayaa bayaan uu soo saaray bishii hore ku sheegay in Maraykanku uu u arko xal laba dawladood ah “wadada kaliya ee loo mari karo nabad waarta”.