Kenya ayaa Jimcihii ka billaabatay saddex maalmood oo baroor diiq ah kaddib markii taliyihii difaaca iyo sagaal sarkaal oo kale ay ku dhinteen shil diyaaradeed, shilkan oo ahaa kii ugu dambeeyay ee milateri oo uu ku lug lahaa qof caan ah.

Salaan ka kooban 19 qori ayaa dhici doonta maanta iyadoo lagu maamuusayo taliyaha ciidamada Kenya General Francis Omondi Ogolla, iyadoo uu goob joog ka yahay madaxweyne William Ruto, sida ay shaacisay wasaaradda gaashaandhigga.

Ogolla ayaa la dilay kadib markii diyaaradii uu la socday ay dhacday wax yar kadib markii ay ka kacday dhul kaymo fog ah oo ku yaalla Waqooyi Galbeed Kenya Khamiistii.

“Jeneraal afar-xiddigle ah oo caan ah ayaa ku dhacay shaqadii iyo adeegga dalka,” ayuu yiri Ruto, isagoo ku dhawaaqay geerida fiidkii.

Waxa uu sheegay in Ciidanka Cirka ay u direen koox baaris ah si ay u soo caddeeyaan waxa sababay shilkan.

Ruto ayaa la murugooday qoyska Ogolla xaflad ka dhacday magaalada Nairobi Jimcihii, iyadoo qaranku uu billaabay xuska baroordiiqda, iyadoo calanka Kenya uu ka babanayay guud ahaan dalka iyo safarrada dibadda ah.

“Shalay runtii waxay ahayd maalin aad iyo aad u murugo badan,” ayuu yiri madaxweynaha. “Tani waxay khasaare weyn ku tahay dalka, sababtoo ah General Ogolla wuxuu wax ka bedelay ammaanka dalka.”

Qoyskan ayaa bayaan ay soo saareen ku sheegay in aas ay dhici doonto Axadda guriga Ogolla ee ku yaalla Siaya ee galbeedka dalka, kadibna xuska lagu qaban doono xaafad ku taal magaalada Nairobi 26-ka Abriil.

Meydadka dadkii la laayay oo ku labisnaa calanka Kenya, ayaa dib loogu celiyay xero ciidan oo ku taal Nairobi, iyadoo diyaarad ay la socdeen gelinkii dambe ee Khamiistii.

Mid ka mid ah Saraakiishaasi oo lagu magacaabo Sarreeye Guuto Swale Saidi ayaa Jimcihii lagu aasay magaalada Kilifi ee Badweynta Hindiya, waxaana la filayaa in maalmaha soo socda aas kale loo sameeyo.

Ogolla, oo ahaa duuliye dagaal oo tababaran, ayaa Ruto waxa uu u dalacsiiyay xilka taliyaha difaaca sanad ka hor, waxa uuna ku dhowaa in uu xuso 40 sano oo uu ku jiray shaqada milatariga.

Waxa uu booqasho ku tagay ciidamo la geeyay gobolka Waqooyi ee Rift oo ay ka dhaceen rabshado ay geysanayaan burcad hubeysan iyo tuugo xoolo dhaca.

Gabadha Ogolla Lorna Ogolla ayaa qoraal ay soo dhigtay boggeeda LinkedIn ku sheegtay in aabaheed uu dhintay “isagoo samaynaya wixii ugu fiicnaa 40-kii sano ee la soo dhaafay – isagoo isku dayaya inuu ilaaliyo Kenya.”

Dhambaallo tacsi ah ayaa laga soo diray guud ahaan dalka iyo qaarada Afrika iyo sidoo kale Qaramada Midoobay, Maraykanka iyo saaxiibada kale ee Kenya.

“Laga soo bilaabo la dagaallanka khataraha argagixisada ee Al-Shabaab ilaa uu hormuud ka yahay dadaallada lagu xoojinayo iskaashiga gobolka ee dhinacyo kala duwan leh, wuxuu ka tagay raad aan la tirtiri karin,” Lataliyaha amniga qaranka Mareykanka Jake Sullivan ayaa ku yiri hadal uu soo saaray.

Wargeyska The Standard ayaa sheegay in shilkan uu ahaa kii shanaad ee ciidamada qalabka sida ee muddo 12 bilood gudahood ah, iyadoo lagu andacoonayo in diyaaradaha milateriga Kenya ay ahaayeen kuwo duqoobay oo aan dayactirkoodu wanaagsanayn.
Bishii Juun 2021, ugu yaraan 10 askari ayaa ku dhintay markii diyaaradii ay la socdeen ay burburtay xilli uu tababar ku socday koonfurta Nairobi.

Ogolla waxa uu ka mid yahay tiro dad ah oo si weyn loogu dhiban yahay shilalka diyaaradaha ee Kenya. Sannadkii 2012-kii, wasiirkii amniga gudaha George Saitoti, oo loo arkayay in uu yahay musharrax madaxweyne, ayaa ka mid ahaa lix qof oo ku dhintay shil diyaaradeed oo ay booliisku qaadeen.

Kenya waxay leedahay mid ka mid ah miisaaniyada ugu weyn ee militariga gobolka Bariga Afrika, oo dhan $ 1.1 bilyan sanadka maaliyadeed ee dhammaanaya Juun 2024, marka loo eego tirakoobka dowladda.

Machadka caalamiga ah ee daraasaadka istaraatiijiyadeed wuxuu ku qiyaasay warbixintiisa 2024, dheelitirka militariga, tirada guud ee ciidamada hubaysan ee firfircoon 24,100.

Dalka ku yaal Bariga Afrika ayaa ah mid gacan weyn ka geysta howlgallada nabad ilaalinta Qaramada Midoobay, waxaana uu sidoo kale ciidamo u diro gobolka.

Ogolla, waa aabbe xaas leh oo laba carruur ah leh, wuxuu ku biiray KDF bishii Abriil 1984-kii, isagoo ka gaaray darajada taliyaha ciidamada cirka ee Kenya 2018, jagadaas oo uu hayay muddo saddex sano ah ka hor inta uusan noqon taliye ku-xigeenka ciidamada difaaca 2021-kii, kadibna wuxuu noqday taliyaha bishii Abriil. 2023.